Abodiles, Kim Ian G.
Remedio, Niel C.
Arcayera, Ana Anastazia R.
Sursour, Yvonne May V.
Tan, Darrah Asher Francine
Yadao, Kierstine May C.



Ang kalibutan kay grabe gyud ka chada kung imong tan awon sa mga lahi lahi nga mga panahon, mga teknolohiya ug uban pa. Pero kung imong tan awon sa ubos sa yuta atong mahibal an nga galihok man pud diay ug daghan kaayog mga naapil sa pagpahibalo ani, dugay kaayo ni nahitabo ug daghan kaayog mga storya ani. Ang tawag daw ani kay Plate Tectonics pero dili pani mao,mao na atong hisgutan karon.https://www.youtube.com/watch?v=_5q8hzF9VVE

GIKAN CONTINENTAL DRIFT HANTUD SA PLATE TECTONICS

  

Kinse ka tuig ang nilabay, nagtuo ang daghan nga geologist nga ang ocean basins kai tiguwang na og wlaa na galihok. Kani nga mga ideya kai gilabay na naay rebolusyon sa siyensya nga nagbag o sa geolohiya: ang teorya sa plate tectonic. Gisuportahan sa daghan nga ebidensya, ang plate tectonic ang patukoranan sa modernong Earth Science.

Ang Porma sa
kontinente

                 

Alfred Wegener(1880-1930)

CONTINENTAL DRIFT: AN IDEA BEFORE ITS TIME

Gipurma ni Alfred Wegener (usa ka German meteorologist) ang ideya sa continental drift kani adtung 1917. Naghatag syag suhestiyon nga ang continente sa kalibutan kai nag lihokog hinay hinay. •Nag tukod usab si Wegener og super continent nga gipanganlan og Pangea, kini kainagluntad mga 200 million ka tuig ang nilabay. Sa ulahi nga paleozoic og sayo sa Mesozoic. • Ang mga ebidensya ni Wegener nga ang Pangea naglungtad pero sa kadugayan kai 

Continental fossil nga organismo nga nag
pareha tabok sa karagatan

nagbulag kai 1.)Ang mga porma sa mga kontinente 2.) Continental fossil nga organismo nga nag pareha tabok sa karagatan 3.) pareha nga mga tipo sa bato og modernong mountain belts 4.) sedimentary rocks nga natala sa karaang clima, apil ang glaciers sa hahagatang bahin sa pangea

Pareha nga mga tipo sa bato og
modernong mountain belts

Sedimentary rocks nga natala sa karaan clima apil
ang glaciers sa hahagatang bahin sa pangea

The Great Debate 
Ang hypothesis ni Wegener kay nag agi og duha ka problema: Una, nag propose siya nga naa daw tidal forces nga mao ang rason sa pag lihok sa mga continents tapos nag ingon sad sya nga ang mga continents kay murag ni sulod jud sa mga weak na oceanic crust nga mura daw og barko nga gi cut nga thin layer sa sea ice. Ang mga geologist kay wala nila gi dawat ang hypothesis ni Wegener nga continental drift theory, tas ang theory kay wala pa nabalik pagka 50 years after. 

The Theory of Plate Tectonics 

Ang research nga gilihok atung World War II kay naka buhat og bag.o na insights nga naka tabang makapabuhi balik sa hypothesis ni Wegener sa continental drift theory. Ang exploration sa seafloor kay naka reveal sa mga unknown na features apil na ang taas kaayu na mid-oceanic ridge system. Ang mga samples sa oceanic crust kay nag reveal na mas bata ang oceanic crust kaysa sa mga continents. - Ang lithosphere ang naa sa pinaka gamay nga batuhon nga na bunkag into plates. Ang plates kay lisod matarug pero maguba pag buakon or pikoun. Ang ilalom sa lithosphere kay ang Asthenosphere nga weak na layer nga mga deform by flowing. Ang lithosphere kay ga consist sa duha ka crust (either oceanic or continental) og ang underlying upper mantle. -Naay pito ka dagko na plates tapos lahi nasad ka pito nga medyo dako tapos daghan nga gamay na plates. Ang mga plates kay gakita along the boundaries nga pwede divergent (gapalayo sa usag usa), convergent ( gapadoul sa usag usa), or transform (gaslide past each other).

Divergent Plate Boundaries and Seafloor Spreading

Seafloor Spreading

          Ang seafloor spreading kay gadala sa henerasyon sa bag o nga oceanic lithosphere ug sa mid-ocean ridge nga Sistema. Pag ang duha ka plates kay nagalihok palayo sa matag usa, ang tensional forces kay naga abli ug gakabuak sa plate, pagtugot sa magma nga 
mosaka ug tarong ug mag himo kini ug bag o nga slivers sa seafloor. Kini nga proseso kay nagahimo ug bag o nga oceanic lithosphere sa rate nga 2 padulong 15 ka sentimetros (1 padulong 6 ka pulgada) taga tuig. Kung kini kay matigulang na,
 ang oceanic lithosphere 
kay mabugnaw kini ug mas kadan an pa. Pag mabalhin ni palayo sa mid-ocean ridge, kani adunay mosubra. Sa samang higayon, bag o nga gamit ang madungag sa iyang ubos dapita, nga kini ang hinungdan kung ngano ang plate kay mas mo baga. Ang divergent boundaries kay dili limitado sa seafloor. Ang mga kontinente kay mag bulag bulag sad, pagsugod ani uban sa continental rift (as in modern na adlaw sa Eastern Africa) ug kini adunay mahimong bag o nga ocean basin pag abli tunga sa duha ka sides sa rift.

Convergent Plate Boundaries and Subduction 

Subduction zone

Kung ang mga plates kay mag lihok sa usat usa, ang oceanic lithosphere kay nagapaubos padulong sa mantle, kung aha ni ma gamit usab. Ang pag ubos (Subduction) kay magpakita kini sa ocean floor murag pa lalom sa linear trench. Ang subducting slab sa oceanic lithosphere kay ga panaog sa bisag unsa na Angulo, gikan sa duol sa horizontal ug duol sa vertical. Pagtabang sa presensya sa tubig, ang subducted oceanic lithosphere kay nagadistorbo sa paglanay sa mantle, nga kini ga himo ug magma. Ang magma kay dli kayo siksik kaysa sa palibot na bato ug kini mopasaka. Pwede ni maka pa bugnaw sa kalaloman, pagpabaga sa crust, or pwede ni maka adto padulong sa yuta/ibabaw sa Earth, kung asa makapabuuto ug bulkan. Ang linya sa mga bulkan nga gabuto sa pamaagi nga ang continental crust kay natawag nga continental volcaic arc, ug ang linya sa mga bulkan nga gabuto sa pamaagi sa sobra nga pagsakay sa plate of oceanic lithosphere kay usa ka volcanic island arc. Ang continental crust kay ga pugong sa subduction tungod sa iyang medyo ubos nga densidad, ug kung aha ang gaapil-apil nga ocean basin kay na guba jud sa pamaagi nga subduction, ang kontinente sa bisan aha na side kay ga collide, ng agahimo ug usa ka bag.o nga mountain range.

Transform Plate Boundaries

Transform Plate Boundaries 

Sa tranform boundary, ang litospheric plates kay mu slide ra horizontally paagi sa usag usa, walay litosphere na ma himo, ug wala poy daan na litosphere na ma tusik. Mabaw na earthquake kay ga signal sa paglihok sa mga bato sa pag bangga bangga nila sa usag usa. -Ang San Andreas Fault sa California kay usa ka pananglitan na tranform fault boundary sa continental crust, Samtang ang mga fracture zone tunga sa mga bahin sa Mid-Atlantic Ridge kay usa pud ka pananglitan na tranform faults sa oceanic crust. Unsaon Pag bago sa mga plates ug plate boundaries? --maski ang katibuk-ang surface area sa atong planeta kay dili ga bago, ang porma ug ang kadakonon sa tig usa ka plate kay kanunay ga bago na maoy resulta sa gina ingon natong subduction ug seafloor spreading. Ang mga plate boundary kay pwede pud mahimo ug pwede pud madaot , responde sa kabagohan sa kakusog na aduna sa lithosphere. - Ang pag buwag sa Pangaea ug ang pagbangga sa India ug Eurasia kay mga pananglitan sa pagbago sa plate sa mga gaagi na geologic na mga oras.

Pagsulay sa TINUOD SA PLATE TECTONICS 

 Ilista ug ipasabut ang ebidensya nga gigamit aron pagsuporta sa teorya sa plate tectonics. Ang mga hinungdan nga mantle plume, init nga lugar, track nga init sa lugar, punto sa Curie, paleomagnetism (fossil magnetism), magnetic reversal, normal polarity, reverse polarity, magnetikong takna sa oras, magnetometer. ■ Daghang linya sa ebidensya ang nagpamatuod sa modelo nga plate tectonics. Pananglitan, nahibal-an sa Deep Sea Drilling Project nga ang edad sa kadagatan nagdugang nga adunay gilay-on gikan sa usa ka tungatunga sa kadagatan. Ang gibag-on sa sediment sa ilawom sa dagat niini pareho usab sa distansya gikan sa tagaytay: Ang mga tigulang nga lithosphere adunay adunay dugang nga oras sa pagtipon sa sediment. ■ Sa kinatibuk-an, ang kadagatan sa kadagatan mao ang mga batan-on, nga wala mas tigulang kaysa mga 180 milyon ka tuig. ■ Ang usa ka mainit nga lugar usa ka lugar sa kalihokan sa bulkan diin ang usa ka mantle plume nakaabut sa nawong. Ang mga bato nga bulkan nga gipatungha sa init nga lugar nga bulkan naghatag pamatuod sa ang direksyon ug ang rate sa paglihok sa plato sa kadugayon. 

■ Mga mineral nga mineral sama sa magnetite nga nahiuyon sa ilang kaugalingon sa magnetic field sama sa mga bato nga porma. Kini nga mga fossil magnet naglihok ingon mga tig-record sa karaan oryentasyon sa magnetic field sa Yuta. Mapuslanon kini sa mga geologo sa duha nga paagi: (1) Gitugotan niini ang usa ka gihatag nga hugpong sa mga layer sa bato nga mahubad sa mga termino sa ang pagbag-o sa posisyon nga kaangut sa mga magnetic poles sa paglabay sa panahon, ug (2) mga pagbag-o sa oryentasyon sa magnet nga kapatagan gitipigan ingon "mga strap" sa normal ug gibalikbalik nga polar sa kadagatan sa dagat. Gipadayag sa mga magnet nga kini nga pirma sa dagat nga nagpakaylap ingon usa ka simetriko nga sumbanan sa magnet mga labud nga susama sa axis sa tagaytay sa tunga-tunga sa kadagatan. 

UNSAY AKONG NAHIBAL AN SA PLATE? 

Paghubit sa duha nga mga pamaagi nga gigamit sa mga tigdukiduki aron sukdon ang kadako nga paglihok sa plate. ■ Ang mga datos nga nakolekta gikan sa kadagatan sa dagat nakapahimutang sa direksyon ug rate sa paglihok sa mga plith sa lithospheric. Ang mga pagbag-o sa sayup nagpunting sa direksyon sa plato naglihok. Ang mga sediment nga adunay mga fossil sa diagnostic ug radiometric nga mga petsa sa igneous nga bato parehong makatabang sa pagkakalma sa rate sa paglihok. ■ Ang mga satelayt sa GPS mahimong magamit aron tukma nga masukod ang paglihok sa mga espesyal nga tigdawat sa sulod sa pipila ka milimetro. Kini nga mga data nga "real-time" nagpaluyo sa mga inperensya nga gihimo gikan sa mga obserbasyon sa dagat. Ang mga plato nagbalhin sa halos parehas nga rate sa imong mga pako nga motubo: usa ka average nga mga 5 sentimetro (2 pulgada) matag tuig.

SALAMAT SA PAG BASA SA AMOANG BLOG NA UNTA DAGHAN MOG NATUN AN AYAW MOG KALIMOT UG COMMENT SA UBOS SA MGA PANGUTANA UG KUNG GUSTO MOG VIDEO ABOUT ANI NAA SA UBOS SA INYONG SCREEN ARON MAS MASABTAN PA NINYO..........